وقتی تصمیم میگیریم دوچرخه سواری،خیاطی، شنا و هر نوع مهارت دیگر را یاد بگیریم، برای یادگیری آنها تلاش و کوششمیکنیم و بعد هم سعی میکنیم تا با تمرین و تکرار، آنها را به ذهنمان بسپاریم.بااین وصف:آیا برای یادگیری مهارت مطالعه نیز چنین تلاش میکنید؟…چه عواملی را در یک مطالعه موفق مؤثر میدانید؟- آیا با شیوه صحیح مطالعه هر درس آشنایی دارید یا اینکه همه مطالب درسی را بایک شیوه، مطالعه میکنید؟- ترجیح میدهید در چه مکانهایی و در چه مواقعی به مطالعه بپردازید؟- … برای یادگیری مطالعه موفق، نه تنها باید باید شیوه صحیح هر نوع مطالعهای آشناباشیم و در کنارآن، تمرین و تکرار داشته باشیم،بلکه باید با عوامل دیگری که برمطالعه موفق ما مؤثر است، آشنا باشیم. در این مقاله به بررسی برخی از این عوامل میپردازیم:
انگیزه داشته باشیم
برای یادگیری هر چیز، انگیزه نقش به سزایی دارد. وقتی ما برای به دست آوردن چیزیانگیزه داشته باشیم، موفقیت در به دست آوردن آن برایمان امکان پذیر است. انگیزه درمطالعه ؛ یعنی تحریک شدن و بر انگیختگی برای یادگیری.ما زمانی میتوانیم بگوییمانگیزه داریم که به اندازه کافی، برانگیخته شده باشیم و اظطراب کم در ما ایجاد شدهو ما را به سمت مطالعه سوق دهد. البته میزلن انگیزه در افراد متفاوت است.بعضی هابرای مطالعه دارای انگیزه بسیاری هستند؛ اما بعضی دیگر، هیچ انگیزهای ندارند. اینافراد باید در خود ایجاد انگیزه نمایند؛ یعنی با یادآوری هدف و آینده شغلی ایدهآل خود، انگیزهشان را برای مطالعه تحریک کنند.یک راه دیگر برای ایجاد انگیزه، درگیر کردن خود با موضوع مطالعه است . اگر بهعنوان مثال در مطالعه درسهای ریاضی و فیزیک با مشکل روبهرو هستید و یادگیری دردرس برایتان مشکل است، به جای کنار گذاشتن مطالعه آنها، باید خود را درگیر یادگیریریاضی و فیزیک نمایید. تمرین و تکرار کنید، در صورت لزوم، از کلاسهای خصوصی وکتابهای آموزشی استفاده کنید، از دبیرهای با تجربه کمک بگیرید، مطالعه گروهیداشته باشید و … تا علاقه شما به یادگیری تحریک شود.
با علاقه بخوانیم
انگیزه و علاقه به دنبال یکدیگر میآیند. وقتی برای به دست آوردن هدف انگیزهداشته باشیم و اندازه کافی تحریک شده باشیم، علاقه ما به مطالعه زیاد می شود و بهسمت طمالعه تمایل پیدا می کنیم. هرچه اطلاعات ما در مورد موضوعیبیشتر شود، علاقهبیشتری به مطالعه آن موضوع و باز کردن مسائل آن پیدا میکنیم؛ بنابراین، سعی کنیدکه هنگام مطالعه با علاقه شروع کنید. بعضی افراد در هنگام مطالعه مشکل دارند و بهقول معروف روی غلطک خواندن نیافتادهاند؛ آنها دتر شروع تمرکز ندارند و به خاطرهمین مسأله، ممکن است تشویق خاطر داشته باشند؛ در چنین شرایطی، این افراد باید بهطور روزنامهوار بخوانند و نگاهی سطحی و نقشهها، فهرستها، بخشها، و … بیندازید؛ تا وقتی که به تدریج تمرکز خود را به دست آورند.
با اصول مطالعه آشنا باشیم
گاهی مطالعه کننده، انگیزه و علاقه کافی برای مطالعه دارد؛ امام با روش صحیحمطالعه آشنا نیست. این افراد از صبح تا غروب بیشتر اوقات خود را صرف مطالعهمیکنند؛ اما باز دهی و نتیجهای که از مطالعه میگیرند، در سطح بسیار پایینی است. فردی دیگری که اصول مطالعه صحیح را میداند، با صرف مدت زمان کمتری برای مطالعه،سطح بازدهی بالاییدارد؛ به همین دلیل، مهم است که با اصول صحیح مطالعه هر درس آشناباشید و هر درس را با اصول و شیوه مناسب خود مطالعه کنید. به طور مسلم، شیوهای کهبرای مطالعه درسهای حفظ کردنی به کار میبرید، متفاوت از شیوهای است که برایمطالعه درسهای حل کردنی مثل ریاضی و هندسه و مانند آن به کار میبرید؛ به عنوانمثال، درسهایی چون زمینشناسی و زیستشناسی را با نقشه، عکس و اسلاید سریعتر یادمیگیرید؛ در حالی که ریاضی و هندسه را با تجزیه و تحلیل و تمرین و تکرار، بسرعتمیآموزید.
مکان مناسب انتخاب کنیم
برای مطالعه صحیح لازم نیست حتماً جایی را در نظر بگیرید که کاملاً ساکت و آرامباشد. سکوت مطق، خود شرایط حواس پرتی را فراهم میآورد و باعث میشود که با عادتکردن در محیط کاملاً ساکت، در شرایط متفاوت با کوچکترین صدایی تمرکز خود را از دستدهید. پس همیشه جایی را برای مطالعه در نظر بگیرید که کمترین سرو صدا و رفت و آمدرا داشته باشید. اگر میز مطالعه دارید، روی میز را از هرچیزی که باعث حواس پرتی میشود، خالی کنید. عکس، روزنامه، رادیو، ضبط،مجله و هر چیز اضافی را بردارید و تماموسایلی را که نظیر کتابهای درسی، فیش، کتاب لغت، خطکش، خودکار و مانند آنهابرای مطالعه لازم است، روی میز قرار دهید. از چراغ مطالعه استفاده کنید که سطح میزرا خوب روشن کند و آن را در جایی قرار دهید که در حین یادداشت برداری، موجب افتادنسایه خودکار و دست شما روی صفحه نشود.نور کافیو مناسب برای مطالعه راحت، لازم وضروری است.صندلی را که برای نشستن انتخاب میکنید، میبایست راحت باشد و فاصله آنتا میز برای مطالعه شما متعادل باشد. هوای اتاق مطالعه نباید خیلی گرم وخیلی سردباشد. هوای متعادل اتاق به تمرکز حواس شما کمک می کند. عادت به مطالعه در مکانهایباز مانند پارکها خوب نیست. پارکها مکان مناسبی برای مطالعه نیستند؛ چرا که همیشهپر رفت و آمد، پر سر و صدا و شلوغند. اما چنانچه ناگزیر هستید که برای مطالعه بهپارکها مراجعه کنید، جایی را برای مطالعه انتخاب کنید که کمترین سر و صدا وبیشترین آرامش را داشته باشد.
در زمان مناسب بخوانیم
اگر عادت کنید در طولشبانه روز طی ساعتها و زمان های مشخصی به مطالعه بپردازید،کمک بسیار زیادی به خود کردهاید. فراهم آوردن شرایط مطالعه در یک مکان مناسب و طیزمانهای مشخص، ذهن شما را برای مطالعه موفق، بیشتر آماده میکند؛ همچنین استراحتکوتاه مدت ۱۰تا۱۵دقیقه ای بعد از هر۲ ساعت مطالعه، تأثیر بسزایی در تجدید قوای فکریو ذهنی شما دارد. اگر در موقع مطالعه زود خسته میشوید، خوابتان میگیرد یا عصبیمیشوید، دلیل آن را پیدا کنید؛ شاید طرز نشستن شما خوب نبوده یا هوای اتاق مناسبنباشد. میتوانید پنجره اتاق را باز کنید تا هوای اتاق عوض شود و یا ممکن است افکارمزاحم مانع شما باشد. برخی از این افکار را میتوانید کنترل کنید؛ مثلاً اگر ذهنشما مدام درگیر تین است که به دوستان خود زنگ بزنید، روی کاغذ یادداشت کنید کهفراموش نکنید و بعداً به او زنگ زنید؛ همچنین اگر یاد آوری خاطرهای آزار دهندهمانع مطالعه شماست، کتاب را کنار بگدارید، چند دقیقه نرمش کنید و پیادهروی کوتاهمدتی داشته باشیدو یا دوش بگیرید و بعد مجدداً به مطالعه بپردازید. در شروع مطالعهبه این فکر نکنید که درس مشکل و خسته کنندای است. مطالعه را با رغبت، انگیزه وخوشحالی شروع کنید. به این فکر کنید که وقتی مبحث آن روز را با موفقیت به پایانمیرسانید، چقدر لذت بخش و موجب خوشحالی شما میشود و به خود قول دهید اگر تکلیف آنروز را به خوبی به پایان رسانید، برای خود جشن میگیرید، به مهمانی میروید یاخودتان را به خوراکی مورد علاقهتان دعوت می کنید. با کتاب خود شوخی کنید. مثالهای مهیج،شادی آفرین و خندهدار بزنید. لحن خواندنتان را تغییر دهید و برایدرک بیشتر به سختترین مطالب کتاب بار هیجانی مثبت بدهید. محققان معتقدند مطالبی کهبار هیجانی بیشتری دارند، بیشتر در حافظه می مانند و بهتر به خاطر آورده می شوند؛چرا که هیجان،علاقه، تمرکز و یادگیری سریع را فراهم می آورد.
تغذیه مناسب
خیلی از افراد در مواقع مطالعه به تغذیه و یا آنچه که باید بخورند، توجه ندارند؛در حالیکه تغذیه، نقش مؤثری در تمرکز بهتر و مطالعه موفق دارد. آنها با اینکهمیدانند گرسنه هستند، اما همچنان بی توجه به این قضیه بر شدت مطالعات خود میافزایند؛ در حالی که مطالعه آن ها چیزی جز رژه تعدادی از کامات و جملات نیست و خیلیزود آنچه را که میخوانند، فراموش میکنند. تغذیه مناسب در رفع خستگی،خوابآلودگی وتجدید قوای فکری و ذهنی، تأثیر بسزایی دارد. البته منظور از تغذیه مناسب، خوردنغذاهای پر حجم و سنگین نیست. غذاهای پر حجم و سنگین باعث سستی و تنبلی وخوابآلودگی بیشتر میشود. منظور از غذاهای مناسب ، غذاهایی هستند که مقوی و پرانرژی هستند و توانایی مطالعه بیشتر را امکان پذیر میسازد. خوردن گردو، بادام،کشمش، خرما، فندق، شیر موز، آب پرتقال و چای و بیسکویت در فاصله بین مطالعه بسیارمفید است.
پشتکار داشته باشیم
شرط موفقیت در مطالعه و هر کاری، علاوه بر انگیزه و علاقه، تمرین و تکرار و پشتکار فراوان است. اعتقاد راسخ به این که هر کاری شدنی است و موفقیت در چند قدمیشناست،شرایط عمل و مطالعه بیشتری را فراهم می کند. افکار و ذهنتان، شما را برایرسیدن به آن هدف یاری میکنند.
با خدا ارتباط برقرار کنید
عدم ارتباط با خدا موجب ترس از شکست، عدم اعتماد به نفس و اظطراب میشود؛ درحالی که ارتباط و اتصال به خدا، نیروی شما را در پیمودن مسیر زیاد میکند. در موقعنماز و یا خوابیدن، با خالق خود ارتباط و اتصال داشته باشید و خیر و صلاح خود را ازاو بخواهید. فراموش نکنید که انگیزه و علاقه، تمرین، پشتکار و توکل به خدا، کلیدموفقیت شماست